عزل داور

مزایای داوری

یکی از مزایای داوری برای حل و فصل اختلاف نسبت به مرجع قضایی آن است که داوری امری توافق محور است و بر همین اساس، اراده طرفین بر بسیاری از فرآیندها و مراحل انجام داوری حاکم می باشد.

از جمله آنکه طرفین می توانند نسبت به انتخاب داور اقدام کنند ترتیبات و رسیدگی داوری را نیز خودشان در نظر بگیرند.

در حقیقت طرفین قادرند چگونگی رسیدگی به پرونده را برای داور مشخص کنند و یا حتی چگونگی ابلاغ حکم یا چگونگی اجرای آن را تا حدودی مورد توافق قرار دهند.

از جمله مزایای دیگر داوری این است که طرفین می‌توانند هر زمان که اراده کردند با توافق یکدیگر به داوری خاتمه دهند و از ادامه داوری منصرف شوند.

یا اینکه می توانند اساساً داور معین شده برکنار کنند و داور دیگری را منصوب نمایند و یا بر تعداد داوران در حین داوری بیفزایند و یا از تعداد آنها کم کنند.

بنابراین در این مورد که طرفین با توافق یکدیگر می‌توانند داور تعیین شده را برکنار نمایند هیچ تردیدی وجود ندارد.

کیفیت تراضی برای عزل داور

توافق و تراضی طرفین برای عزل داور ممکن است به صورت کتبی یا عملی باشد.

توافق کتبی برای عزل داور در همان سندی که داور منصوب شده یا در سند جداگانه قابل انجام است.

توافق عملی برای عزل داور نیز ممکن است بدینگونه حاصل شود که مثلاً یکی از طرفین برای حل اختلاف به دادگاه رجوع نماید و طرف مقابل در جلسه رسیدگی دادگاه حاضر شده و به داوری استناد نکند و در واقع به صورت عملی از داوری عدول نموده و صلاحیت دادگاه برای رسیدگی به اختلاف را بپذیرد.

دلایل عزل داور

برای عزل داور از طریق تراضی ممکن است دلایل و موجبات فراوانی مطرح باشد مانند موارد زیر:

۱- ممکن است طرفین در جریان رسیدگی داوری به طور کلی از داوری عدول کنند و با تراضی یکدیگر اقدام به عزل داور نموده و دعوی خود را از طریق سازش، حل و فصل نمایند.

۲- ممکن است طرفین اختلاف به طور کلی از داوری عدول نموده و تصمیم به حل و فصل اختلاف از طریق مرجع قضایی بگیرند.

همانگونه که تعیین و نصب داور، امری توافق محور است، برکناری داور نیز امری توافق محور است و در این مورد ابهام چندانی وجود ندارد.

در این بین سوالی که پیش می آید این است که:

۱- آیا یکی از طرفین می‌تواند بدون اخذ توافق طرف دیگر، نسبت به عزل داور مرضی الطرفین، اقدام کند؟

ماده ۴۷۲ قانون آیین دادرسی دادگاه عمومی انقلاب در امور مدنی بیان می دارد که پس از تعیین داور یا داوران، طرفین حق عزل آنان را ندارند، مگر با تراضی.

از مفاد ماده ۴۶۳ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی چنین برمی آید که حتی در فرضی که طرفین برای عزل داور تراضی نمایند این بدان معنا نیست که داوری زبان پیدا می کند و دیگر نیازی به داوری نخواهد بود؛ بلکه اگر طرفین به داوری فرد دیگری تراضی نمودند جریان داوری با داور جدید ادامه پیدا خواهد کرد.

۲- آیا یکی از طرفین می تواند داور اختصاصی خود را عزل کند؟

مفاد ماده ۴۷۲ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی چنین برمی آید که امکان عزل داور اختصاصی هر طرف نیز مستلزم تراضی با طرف مقابل می باشد و این بدان معناست که یکی از طرفین بدون موافقت طرف دیگر حق عزل داور اختصاصی خود را نیز ندارد.

بنابراین حتی دادگاه نیز نمی تواند اقدام یکجانبه یکی از طرفین برای عدول از داوری و عزل داور را به منزله زوال داوری و انصراف طرفین از اصل داوری قلمداد نموده و خود را مجاز به رسیدگی و ورود در ماهیت دعوا نماید.

ترجمه مطلب به زبان‌های دیگر:

• تلفن تماس برای دریافت مشاوره و خدمات داوری: 02188321088 و 02188323279
• تلفن همراه برای طرح درخواست مشاوره و خدمات داوری: 09123836621 و 09122985077
• ایمیل برای طرح سوالات و درخواست ها و ارسال مدارک: irandavary@gmail.com
• تلفن همراه برای ثبت نام در دوره های آموزش داوری: 09059298683