/ 18 خرداد 1396 / بدون دیدگاه / در یادداشت‌ها / توسط صادق رئیسی‌کیا

شرح و تحلیل شرط داوری

شرح و تحلیل شرط داوری در قالب اوصاف داوری و چگونگی گنجاندن شرط داوری در قرارداد در این نوشتار بررسی خواهد شد.

در ادامه شرح و تحلیل ماده ۴۵۵ قانون آئین دادرسی مدنی در باب داوری در این نوشتار به شرح و تحلیل شرط داوری می پردازم. در قسمت نخست این تحلیل- شرح و تحلیل ماده ۴۵۵ قانون آئین دادرسی مدنی در باب داوری (قسمت نخست) – به بیان شیوه و زمان انتخاب داور در قالب شرط داوری یا قرارداد مستقل داوری پرداختم. در ادامه شرح داوری در حقوق ایران، آنچه که در این قسمت بدان توجه خواهیم کرد اوصاف شرط داوری و چگونگی گنجاندن شرط داوری در قرارداد است.

ابتدا متن ماده ۴۵۵ قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی:

متعاملین می توانند ضمن معامله ملزم شوند و یا به موجب قرارداد جداگانه تراضی نمایند که در صورت بروز اختلاف بین آنان به داوری مراجعه کنند و نیز می توانند داور یا داوران خود را قبل یا بعد از بروز اختلاف، تعیین نمایند.

تبصره – در کلیه موارد رجوع به داور، طرفین می توانند انتخاب داور یا داوران را به شخص ثالث یا دادگاه واگذار کنند.

شرح و تحلیل داوری

در صدر ماده ۴۵۵ قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، تصریح گردیده که متعاملین، می توانند ضمن معامله ملزم شوند و ….که در صورت بروز اختلاف بین آنان به داوری مراجعه کنند.

همانگونه که در قسمت نخست شرح و تحلیل همین ماده بیان داشتم توافق ضمن معامله، یعنی شرط داوری و مفهومش این است که بین طرفین، قراردادی منعقد شده و ضمن آن قرارداد، ماده ای یا بندی یا شرطی هم گنجانده شده که پیش بینی کرده در صورت بروز اختلاف بین طرفین قرارداد، روش حل اختلاف از طریق داوری خواهد بود.

عبارت ” ضمن معامله” نشان دهنده آن است که شرط داوری، فرع بر قرارداد و معامله است یعنی باید لزوماً و ابتدائاً یک معامله و قراردادی بین طرفین باشد تا بتوان به شرط داوری، استناد کرد.

اگر قراردادی بین طرفین، وجود نداشته و معامله ای بین آنان واقع نشده باشد شرط داوری، مفهوم نخواهد داشت و قابل استناد نخواهد بود. شرط داوری، هموار متکی به قرارداد اصلی است و اعتبار و ارزش استنادی خود را از قرارداد اصلی می گیرد.

شرط داوری چیست

شرط داوری در واقع، یک تعهد اضافه بر موضوع اصلی قرارداد است که طرفین به موجب آن، نسبت به یکدیگر متعهد می شوند اختلافات خود راجع به آن قرارداد را از طریق داوری و با ارجاع به داور مرضی الطرفین ، حل و فصل کنند نه از طریق دستگاه قضایی و دادگاه.

تاثیرات شرط داوری

شرط داوری، هیچ تاثیری در قیمت قرارداد، چگونگی مبادله مبلغ قرارداد در ازای کالا یا خدمات موضوع قرارداد، محل انجام قرارداد و …ندارد.

در عین حال، بسته به اینکه طرفین، چه اختیارات و صلاحیت هایی را برای داور، تعیین کرده باشند می تواند دارای تاثیرات مهم و بزرگی در چگونگی اجرای قرارداد و مسائل پیرامون آن داشته باشد.

همانند آنکه طرفین قرارداد به داور، صلاحیت تفسیر قرارداد در موارد ابهام یا اختلاف را داده باشند و سپس در مورد محل انجام تعهد با یکدیگر به اختلاف، برخورد کنند و تفسیر قرارداد را از داور بخواهند. در این فرض، تفسیر داور، که البته باید مبتنی بر قرارداد باشد تاثیر بسیاری بر چگونگی و محل انجام قرارداد خواهد داشت.

چگونگی گنجاندن شرط داوری در قرارداد

اصولاً گنجاندن شرط داوری در قرارداد ، از لحاظ ترتیب شکلی و جای آن در قرارداد، تابع الزامات قانونی نیست. در هر کجای قرارداد که طرفین بخواهند می توان، شرط داوری را آورد هر چند که بهتر است طی ماده مستقلی که همواره تحت عنوان “حل اختلاف” در قراردادها می آوریم آن را بگنجانیم یا در قسمت “شروط و تعهدات”.

بهتر است برای داور، صلاحیتی فراتر از مسائل و موضوعات آن قرارداد در نظر نگیرید و تصریح کنید که داوری، مختص همان قرارداد است. توصیه من این است که تاکید و تصریح کنید که حدود صلاحیت و اختیارات داور برای داوری، صرفاً ناظر به موضوعات و مسائل آن قرارداد است.

پیشنهاد می کنم در شرط داوری، به حدود صلاحیت داور به صورت روشن، اشاره کنید. مشخص کنید که آیا داور، اختیار تفسیر قرارداد و اختیار تشخیص مقصر و تعیین حدود تقصیر و میزان خسارت وارده و جلب نظر کارشناس را دارد یا خیر؟

در شرط داوری، همچنین به مدت داوری باید اشاره شود و می توان شیوه رسیدگی داور و شیوه ابلاغ رای داوری را نیز پیش بینی نمود و توصیه ویژه من آن است که حتماً داور مرضی الطرفین را در همان شرط داوری با ذکر مشخصات دقیق شناسنامه ای و نشانی وی، تعیین نمایید و قرارداد را از جنبه قبول داوری به امضاء داور تعین شده، برسانید.

ایران داوری با حضور مشاوران و داوران متخصص در زمینه داوری آماده ارائه خدمات خود به صورت آنلاین و حضوری می باشد.

ترجمه مطلب به زبان‌های دیگر: