/ 24 مهر 1396 / بدون دیدگاه / در یادداشت‌ها / توسط صادق رئیسی‌کیا

شرایط داور مرضی الطرفین

داور مرضی الطرفین از سوی طرفین داوری و با توافق دوطرفه آنها انتخاب می گردد.شرایط داور مرضی الطرفین در موقع انتخاب داور به لحاظ وجود برخی ممنوعیت ها و محدودیت ها در تعیین داور، اهمیت دارد.

یکی از اهداف مهم از ارجاع اختلافات و دعاوی به داوری، حل سریع، تخصصی و کم هزینه ی اختلافات و دعاوی در چهار چوب اراده طرفین است. این مهمترین نکته ای است که داور مرضی الطرفین باید به آن توجه داشته باشد.

در عین حال، طرفین داوری برای آن که بتوانند به این هدف دست پیدا کنند باید داور متخصص، کارآمد و بی طرفی را انتخاب نمایند تا از عهده یک رسیدگی صحیح و در نهایت از عهده صدور رأی قانونی برآید.

الف) شرایط الزامی قانونی داور مرضی الطرفین

۱- دارای اهلیت قانونی باشد.

۲- به موجب حکم قطعی دادگاه از داوری، ممنوع نشده باشد. (ممنوعیت از داوری)

به عنوان نمونه می توان به ماده ی ۴۷۳ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی اشاره کرد.

در ماده ۴۷۳ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، پیش بینی شده که:

اگر داور پس از قبول داوری بدون عذر موجه در جلسات داوری حاضر نشود یا استعفا دهد یا از دادن رأی امتناع کند، دادگاه می تواند او را تا ۵ سال از داوری، محروم نماید.

۳- در اثر محکومیت قضائی از داوری، محروم نگردیده باشد. (محرومیت از داوری)

در توضیح این بند و تفاوت آن با بند دوم می توان گفت:

داوری به عنوان یکی از حقوق اجتماعی از سوی مقام قضائی، قابل اعمال محدودیت می باشد.

بدین ترتیب که اگر کسی مرتکب جرم شود قاضی می تواند علاوه بر محکومیت وی به مجازات های قانونی در تکمیل آن مجازات او را از بعضی از حقوق اجتماعی، از جمله داوری، محروم نماید.

در حالی که ممنوعیت از داوری به موجب حکم مستقیم دادگاه و نه ناشی از حکم دادگاه می باشد.

در ماده ی ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی نیز پیش بینی شده است که:

اگر داور برای اظهار نظر یا اتخاذ تصمیم به نفع یکی از طرفین اقدام به اخذ وجه یا مال از طرف دیگر نماید مرتکب جرم شده است و به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال، محکوم می گردد.

طبق بند ششم ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی حبس از ۶ ماه تا ۲ سال جزء مجازات های تعزیری درجه شش می باشد و قاضی می تواند علاوه بر مجازات تعزیری، تحت عنوان مجازات تکمیلی، داور را به مدت ۶ ماه تا ۵ سال از داوری، محروم نماید.

۴- از قضات شاغل در دادگاه ها نباشد.

۵- از کارمندان اداری شاغل در دادگاه ها نباشد.

۶- یکی از طرفین نمی تواند به عنوان داور در اختلاف بین خودش با طرف دیگر، انتخاب شود.

زیرا در اختلاف بین دو شخص، شخص سومی باید به عنوان داور، ایفای نقش کند و اساساً داوری، مبتنی بر حداقل، سه عنصر است که دو عنصر آن طرفین داوری هستند و عنصر سوم؛ شخص داور است.

۷- در دعاوی بین دولت و دستگاه های عمومی که راجع به اموال عمومی و دولتی باشد، کارمندان دولت نمی توانند به عنوان داور مرضی الطرفین انتخاب شوند.

۸- در قرارداد بین یک ایرانی و یک بیگانه، طرف ایرانی نمی تواند تا زمانی که اختلافی بروز نکرده به داوری اشخاصی رضایت دهد که هم میهن طرف بیگانه باشند.

ب) شرایط اختیاری داور مرضی الطرفین (شرایط پیشنهادی ایران داوری)

۱- بهتر است داور مرضی الطرفین دارای سابقه ی اختلالات ذهنی و روانی نباشد.

۲- بهتر است داور مرضی الطرفین نسبت خویشاوندی با طرفین و بستگان آنان نداشته باشد.

۳- بهتر است داور مرضی الطرفین به طور خاص در موضوع دعوا و اختلاف، ذینفع نباشد.

۴- بهتر است داور مرضی الطرفین دارای سابقه ی دعوی حقوقی یا کیفری با طرفین یا بستگان آنها نباشد.

۵- بهتر است داور مرضی الطرفین با وکیل طرفین، رابطه خویشاندی یا استخدامی نداشته باشد.

۶- بهتر است داور مرضی الطرفین با طرفین داوری رابطه کارفرمایی و کارمندی یا وکالت یا رابطه مشاورتی نداشته باشد.

۷- بهتر است داور مرضی الطرفین از ورثه طرفین داوری یا همسران و خانواده آنان نباشد.

۸- بهتر است طرفین داوری، افرادی که کهولت سنی یا بیماری مزمن دارند را به عنوان داور مرضی الطرفین انتخاب نکنند.

۹- بهتر است طرفین داوری، افرادی که کثیر السفر یا اغلب اوقات از دسترس، خارج هستند را به عنوان داور مرضی الطرفین انتخاب ننمایند.

۱۰- بهتر است داور مرضی الطرفین، فردی متخصص، منظم، فاقد تعصبات قومی و دارای شخصیتی استوار و نفوذ ناپذیر باشد.

ایران داوری با حضور داوران و مشاوران مجرب و متخصص در تمامی حوزه های حقوقی آماده ارائه خدمات خود در خصوص شرایط داور مرضی الطرفین و سایر موضوعات داوری، به صورت آنلاین و حضوری می باشد.

ترجمه مطلب به زبان‌های دیگر: