دادخواست تعیین داور

تعیین داور مرضی الطرفین

تعیین داور اصولاً از اختیارات و صلاحیت های طرفین اختلاف است.

در یکی از مطالب آتی توضیح خواهیم داد که اساساً یکی از اقتضائات داوری، این است که داور، انتخابی باشد نه انتصابییعنی اصل بر این است که طرفین در انتخاب داور برای حل اختلاف خود توافق نمایند.

با این وجود، به مواردی برخورد می‌کنیم که طرفین ضمن آنکه برای حل اختلاف از طریق داوری توافق نموده اند اما درانتخاب داور، دچار اختلاف و مشکلاتی هستند یا مسائلی بروز می‌کند که طرفین یا یکی از آنها توافق برای انتخاب داور را وسیله تعلل و تاخیر در حل اختلاف می نماید و بدین ترتیب، موضوع اختلاف و طرف مقابل را معطل نگه می دارد که در این مورد چاره ای جز تسلیم دادخواست تعیین داور به دادگاه نخواهد بود.

در این نوشتار می خواهم به تحلیل و بررسی دادخواست تعیین داور و شرایط و موارد تعیین داور به وسیله دادگاه بپردازم.

وکالت در تعیین داور

بند ۵ ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی نخستین ماده از قانون آیین دادرسی مدنی ایران است که به مسئله انتخاب داور از طریق دادگاه به گونه غیر مستقیم اشاره می کند.

این ماده ناظر به تعیین اختیارات وکیل در وکالت‌نامه برای امر دادرسی در دادگاه‌ها می باشد و بیان داشته که اختیارات وکیل باید در وکالتنامه تصریح گردد.

اگر به اختیارات موضوع ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی در وکالتنامه وکیل، تصریح نشده باشد عدم تصریح، بدین معنی است که وکیل مزبور برای موردی که تصریح نشده است دارای وکالت، قلمداد نمی شود.

وکالت در ارجاع دعوی به داوری

وکالت در ارجاع دعوا به داوری و وکالت در انتخاب داور از جمله اختیاراتی است که که اگر در وکالتنامه وکیل، بدان تصریح نشده باشد وکیل نمی‌تواند برای توافق جهت انتخاب داور یا برای ارجاع دعوا به داوری و همچنین برای تسلیم دادخواست اقدام کند.

زیرا تسلیم دادخواست تعیین داور به دادگاه، ارجاع دعوا به داوری، محسوب می شود.

ارجاع اختلاف به هیات داوری بدون تعیین داور

ماده ۴۵۹ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب بیان داشته است که:

اگر طرفین یک قرارداد، اصل حل اختلاف از طریق داوری را مورد توافق قرار داده باشند و نسبت به یکدیگر، متعهد به معرفی داور شده باشند ولی در قرارداد داوری فیمابین خود، داور یا داوران خویش را معین ننموده باشند و در موقع بروز اختلاف نیز نخواهند یا نتوانند داور اختصاصی خود و همچنین داور مرضی الطرفین (داور ثالث یا سرداور) را معرفی کنند و در این حالت، انتخاب داور به دادگاه یا به شخص ثالثی نیز واگذار نشده باشد یک طرف، می تواند برای خروج از بن‌بست تعیین داور به ترتیب زیر اقدام کند:

اگر طرفین بدون ذکر نام داور برای اصل انجام داوری بوسیله هیات داوری، توافق کرده باشند یک طرف می تواند داور اختصاصی مورد نظر خود را معین و داور مرضی الطرفین مورد نظرش (داور ثالث یا سرداور) را از طریق اظهار نامه رسمی به طرف مقابل، معرفی نموده و از طرف مقابل، درخواست معرفی داور اختصاصی و درخواست تراضی نسبت به داور ثالث معرفی شده را مطرح کند.

در این صورت، طرف مقابل مکلف است ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه، داور اختصاصی مورد نظر خود را معرفی کند و همچنین نظر خود نسبت به داور مرضی الطرفین پیشنهاد شده را اعلام نماید.

هرگاه تا انقضای مدت یاد شده، طرف مقابل، هیچ گونه اقدامی نکند ذینفع می‌تواند حسب مورد برای انتخاب داور به دادگاه مراجعه و دادخواست تعیین داور را تسلیم دادگاه نماید.

بنابراین، در فرض بالا تسلیم دادخواست تعیین داور به دادگاه، فرع بر ابلاغ اظهارنامه رسمی برای تعیین و معرفی داور می باشد.

ارجاع اختلاف به داور بدون تعیین داور

ماده ۴۶۰ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، غالباً ناظر به موردی است که طرفین برای حل اختلافات خود، اصل داوری را پذیرفته‌اند ولی برای انتخاب داور، نخواسته یا نتوانستند که توافق و تراضی نمایند.

اگر طرفین بدون ذکر نام داور برای اصل انجام داوری بوسیله فقط یک داور (نه هیات داوری) توافق کرده باشند یک طرف می تواند داور مورد نظر خود را معین و از طریق اظهار نامه رسمی به طرف مقابل، معرفی نموده و درخواست تراضی طرف مقابل، نسبت به داور معرفی شده را مطرح کند.

در این صورت طرف مقابل مکلف است ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه، نظر خود را اعلام نماید.

هرگاه تا انقضای مدت یاد شده، طرف مقابل، هیچ گونه اقدامی نکنند ذینفع می‌تواند حسب مورد برای تعیین داور به دادگاه مراجعه کند.

موارد تعیین داور به وسیله دادگاه

ماده ۴۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی ایران، موارد دیگری را نیز برای انتخاب داور از سوی دادگاه بیان داشته است که مختصراً به شرح زیر است:

الف) فوت داور یکی از طرفین و عدم اقدام آن طرف برای انتخاب داور جانشین.

ب) استعفای داور یکی از طرفین و عدم اقدام آن طرف برای انتخاب داور جانشین.

ج) امتناع شخص ثالثی که تعیین داور به او محول شده است.

د) غیرممکن شدن انتخاب داور به وسیله شخص ثالثی که تعیین داور به او محول شده است.

ه) محجوریت داور یا ممنوعیت داور از داوری نیز از موجبات قانونی درخواست تعیین داور بوسیله دادگاه خواهد بود.

در نوشتارهای بعدی ضمن تقدیم نمونه دادخواست تعیین داور، توضیحات بیشتری درباره چگونگی تعیین داور به وسیله دادگاه تقدیم بازدید کنندگان ایران داوری خواهم نمود.

ترجمه مطلب به زبان‌های دیگر:

• تلفن تماس برای دریافت مشاوره و خدمات داوری: 02188321088 و 02188323279
• تلفن همراه برای طرح درخواست مشاوره و خدمات داوری: 09123836621 و 09122985077
• ایمیل برای طرح سوالات و درخواست ها و ارسال مدارک: irandavary@gmail.com
• تلفن همراه برای ثبت نام در دوره های آموزش داوری: 09059298683