علم داور و اعتبار آن در داوری‌

علم داور و اعتبار آن در داوری‌

در این نوشتار به بیان مطالبی در خصوص علم داور و اعتبار آن در داوری‌ می پردازیم.

ادله اثبات دعوا در رسیدگی داور و رسیدگی قاضی، تفاوت چندانی با هم ندارند.

گروهی از حقوقدانان به اعتبار تخصص داور نسبت به موضوع داوری، به تخصصی بودن داوری (بعنوان یکی از مزیت‌های آن نسبت به دادرسی دولتی و قضای حکومتی) استناد می‌نمایند.

در این نوشتار ، ما در پی نفی این مزیت نیستیم. می خواهیم چگونگی استناد به علم داور در داوری را اندکی، مورد شرح و تحلیل قرار دهیم.

چگونگی استناد به علم داور در داوری 

هر ادعایی  آن هنگام که نزد قاضی یا داور یا…. مطرح می‌گردد نیاز به ادله اثبات دعوا دارد.

همانگونه که صرف ادعا ، دلیل ، شناخته نمی‌شود صرف اطلاع و علم داور برای صدور حکم بر محکومیت طرف مقابل (بدون وجود سایر ادله اثبات دعوا) کفایت نمی‌کند.

اگر داور از بدو امر در جریان جزئیات مربوط به مبنای اختلاف طرفین باشد اما درباره ادعا مستندسازی لازم ، بوسیله ذینفع، صورت نپذیرد و اگر ادله اثباتی مرتبط با ادعا به داور، ارایه نگردد نمی‌توان به صرف آگاهی و اطلاع داور درباره موضوع اختلاف ، استناد کرد و آن را مبنای صدور رای داور دانست.

تخصص داور نسبت به موضوع دعوا ، خواهان و مدعی را بی‌نیاز از اثبات ادعا نمی‌نماید.

لزوم اثبات ادعا بوسیله خواهان 

اصل استقلال داور ، لزوم قانونی بودن دلایل اثبات دعوا، لزوم اثبات ادعا بوسیله مدعی، شان داور و داوری، اقتضا می کند که داور، وسیله اثبات ادعا نباشد.

 ادعا چیزی است که مدعی، باید زحمت اثبات آن را بکشد. اثبات ادعا با داور نیست و ماموریت داور، اثبات ادعای هیچکدام از طرفین داوری نمی باشد بلکه ماموریت داور ، اصولا رسیدگی و صدور رای درباره اختلاف طرفین، بر مبنای ادله و مستنداتی است که آنها به داور ارایه کرده‌اند.

قاعده البینه علی المدعی در داوری نیز حکمفرما است.

علم داور همراه و پیوسته با ادله دیگر 

همانگونه که تاکید شد خود داور نباید، سند و دلیل اثبات ادعای طرفین باشد.

علم داور نیز نباید فارغ از ادله دیگر و بدون پیوستگی و همراهی با سایر ادله و به تنهایی، دلیل اثبات دعوا باشد.

علم داور باید اولا ناشی از ادله‌ قانونی باشد ثانیا ادله ارایه شده به داور باید معتبر و خالی از اشکال و فساد باشند (تا بطرز سالمی باعث تحقق اطمینان و علم داور شوند) ثالثا ادله‌ای که موجب علم داور شده‌اند باید سندیت داشته و در پرونده موجود و قابل ملاحظه و استناد باشند.

اشخاصی که به تخصصی بودن داوری نسبت به قضاوت و به تخصص داور نسبت به موضوع داوری، بعنوان یکی از مزیت‌های داوری استناد می‌کنند این نکته را باید در نظر داشته باشند که تخصص داور نسبت به موضوع داوری و علم او نباید به تنهایی در جریان رسیدگی داور ، مدنظر قرار گیرد و به نظام ادله اثبات دعوا، بی توجهی شود.

تخصص داور نسبت به موضوع داوری

تخصص داور نسبت به موضوع داوری برای اینکه او به تنهایی و به صرف تخصص خود درباره موضوع مورد اختلاف، رسیدگی و صدور رای نماید کافی نیست.

بلکه داور متخصص نیز ناگزیر از آن است که اصول و موازین بنیادین دادرسی را رعایت کند، طرفین را به جلسه رسیدگی دعوت نماید، حق اطلاع و تبادل لوایح را درباره طرفین رعایت کند و فراتر از اینها در جریان رسیدگی از مدعی، ادله معتبر و کافی بخواهد.

سپس ادله را مورد رسیدگی و تدقیق قرار دهد و صحت و قدرت و توان اثباتی ادله ارایه شده را مورد بررسی، تحلیل و رسیدگی قرار دهد و پس از آنکه اطمینان حاصل کرد که ادله ارائه شده از صحت، اطمینان و قابلیت استناد برخوردارند آنها را در رسیدگی و صدور رای خود (در حدی که شایسته هستند) مورد استناد قرار دهد.

در این حالت است که داور می تواند در کنار دیگر ادله به علم و تخصص خود نیز استناد نماید.

صادق رئیسی کیا

ترجمه مطلب به زبان‌های دیگر:

• تلفن تماس برای دریافت مشاوره و خدمات داوری: 02188321088 و 02188323279
• تلفن همراه برای طرح درخواست مشاوره و خدمات داوری: 09123836621 و 09122985077
• ایمیل برای طرح سوالات و درخواست ها و ارسال مدارک: irandavary@gmail.com
• تلفن همراه برای ثبت نام در دوره های آموزش داوری: 09059298683