تقسیط محکوم به رای داوری

در این نوشتار به بررسی نکات حقوقی مهمی درباره امکان تقسیط محکوم به رای داوری و مرجع صالح به رسیدگی به این دعوا می پردازیم.

با توجه به اینکه رای داوری هم از لحاظ اعتباری و قابلیت اجرایی مانند آرای صادره از دادگاه ها معتبر است ، بنابراین در خصوص آرای داوری هم امکان درخواست تقسیط موضوع رای (محکوم به) وجود دارد.

به عبارتی دیگر در محکومیت رای داوری هم مانند محکومیت رای دادگاه ، در صورتی که دادباخته (محکوم علیه) توان مالی برای پرداخت موضوع رای داوری (محکوم به) را نداشته باشد می تواند تقسیط پرداخت آن را درخواست نماید.

درخواست تقسیط از داور یا دادگاه؟

با توجه به توافق محور بودن داوری ، در صورت توافق طرفین مبنی بر صلاحیت داور برای صدور رای تقسیط، رسیدگی به تقسیط را می توان از داور درخواست کرد.

ولی اگه طرفین توافقی در این خصوص نکرده باشند و تقسیط محکوم به از محدوده صلاحیت های داور خارج باشد ، در این صورت این درخواست باید در دادگاه مطرح شود البته با عنوان دعوای اعسار نه دعوای تقسیط و باید شرایط شکلی و تشریفات خاص دادرسی در آن رعایت شود. بنابراین صلاحیت داور در رسیدگی به دعوای تقسیط موضوع رای داوری ، منوط به تصریح آن در قرارداد یا شرط داوری است.

توصیه می کنیم ابتدا با دریافت مشاوره حقوقی داوری از قوانین مربوطه و راه کارهای قانونی آن آگاه شوید و پس از آن با خیال آسوده اقدام حقوقی نمایید.

دادگاه صالح در دعوای تقسیط

دادگاه صالح به رسیدگی در این دعوا بستگی به شرایط خاص پرونده و قوانین مربوطه دارد. برای مشخص کردن دادگاه صالح به نکات زیر توجه کنید:

ماده ۴۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی:
اگر رأی داوری پس از ابلاغ به طرفین به صورت لازم‌الاجرا درآید و توسط دادباخته (محکوم علیه) اجرا شود ، کار تمام است اما اگر به میل و اراده خود رای را اجرا نکند دادبرده (محکوم له) می تواند از طریق دادگاه صالح، رای داوری را به اجرا بگذارد ، رأی داوری در اجرای احکام دادگاه‌ها مانند سایر آرای قضایی به اجرا گذاشته می شود.

اگر رای داوری صادر شود و دادباخته نتواند به صورت یک‌جا موضوع رای (محکوم‌به) را پرداخت کند و خواهان تقسیط آن شود، باید به دادگاهی مراجعه کند که رای داوری در حوزه صلاحیت آن صادر یا اجرا شده است.

با استناد به ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی می توان گفت:

اگر محکوم‌علیه توان پرداخت یک‌جای محکوم‌به را نداشته باشد، می‌تواند به استناد این ماده درخواست تقسیط از دادگاه کند. در این حالت نیز دادگاهی که مأمور اجرای رأی داوری است، صلاحیت رسیدگی به درخواست تقسیط (اعسار) را خواهد داشت.

در نتیجه اگر رای در مرحله اجرا باشد درخواست تقسیط در دادگاهی قابل طرح است که مسئول اجرای رای داوری است. به طور کلی دادگاه عمومی حقوقی ، صالح به اجرای رأی داوری و رسیدگی به دعوای تقسیط محکوم‌به می باشد.

در ادامه به بررسی نکات کاربردی مهمی درباره دعوای تقسیط موضوع رای داوری می پردازیم.

اصل قطعی بودن رأی داوری و لزوم اجرای آن

با توجه به اینکه رأی داوری قطعی و لازم‌الاجرا است و مانند حکم دادگاه باید اجرا شود درنتیجه اگر دادباخته نتواند موضوع رای را به صورت یکجا پرداخت کند و ناتوانی مالی خود را با دلیل و مدرک ثابت نماید، راه‌حل آن درخواست تقسیط می باشد.

تقاضای تقسیط از طریق دادگاه اجرای احکام

دادباخته در مرحله اجرای رای می تواند درخواست تقسیط موضوع رای (محکوم‌به) را به دادگاه اجرای احکام ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی وضعیت مالی او تصمیم به تقسیط یا عدم تقسیط می‌گیرد. در هر صورت اعسار محکوم علیه باید برای دادگاه محرز باشد.

دادباخته (محکوم‌علیه) باید مدارکی را ارائه دهد که نشان‌دهنده وضعیت مالی او باشد مثلا مدارکی از درآمد، هزینه‌ها، دیون، اموال و فهرستی از دارایی‌های خود را به دادگاه ارائه نماید.

اختیار دادگاه در تعیین میزان اقساط

دادگاه با توجه به توان مالی دادباخته و بررسی دلایل ارائه شده، مقدار و تعداد اقساط را مشخص می‌کند. معمولا دادگاه ها از دادباخته می خواهند که برای تضمین پرداخت اقساط ، ضامن یا وثیقه‌ای ارائه دهند که در صورت عدم پرداخت اقساط در زمان مقرر، طلبکار بتواند به اجرای کامل رأی داوری از طریق توقیف اموال دادباخته یا ضامن یا توقیف وثیقه اقدام نماید.

امکان اعتراض به درخواست تقسیط

امکان اعتراض به تقسیط هم وجود دارد دادبرده می‌تواند به درخواست تقسیط اعتراض کند و دلایلی ارائه دهد که چرا دادباخته باید توانایی پرداخت یک‌جای موضوع رای را داشته باشد. در این موارد، دادگاه بر اساس مدارک طرفین تصمیم‌گیری خواهد کرد.

نتیجه گیری

بر اساس اصول حقوقی و آیین دادرسی رسیدگی به دعوای اعسار از پرداخت محکوم به در صلاحیت محاکم عمومی حقوقی محل صدور رای داوری است و اگر رای در مرحله اجرا باشد رسیدگی به این درخواست در صلاحیت دادگاهی است که اجراییه رای داوری را صادر کرده است.

ایران داوری مرکز تخصصی داوری در ایران است که با حضور مشاوران متخصص و مجرب آماده ارائه خدمات داوری ،قبول داوری، مشاوره های تخصصی داوری می باشد.