/ 27 مهر 1403 / No Comments / In رویدادها - یادداشت‌ها / By لیدا مقدم

امور غیرترافعی

اعتبار داوری در امور غیرترافعی موضوعی است که در این نوشتار مورد بررسی قرار داده ایم ابتدا به بیان نکات حقوقی مهمی درباره امور ترافعی و غیر ترافعی می پردازیم.

امور غیرترافعی اموری هستند که لازم نیست حتما اختلافی بین افراد وجود داشته باشد یا دعوایی از طرف آنها طرح شود تا دادگاه به آنها رسیدگی کند بلکه مراجع قضایی راسا و به جهت نظارت بر منافع عمومی، رسیدگی به آن ها را شروع و درباره آنها تصمیم گیری می کنند.

امور ترافعی

این امور بر خلاف امور غیر ترافعی اموری هستند که برای شروع رسیدگی به آنها لزوما باید اختلافی بین افراد وجود داشته باشد و یکی از آنها علیه طرف دیگر در مراجع صالح طرح دعوا کند.

در کنار مراجع قضایی و رسیدگی در دادگاه ، مرجع داوری به عنوان مرجع حل و فصل اختلافات وجود دارد که در مقایسه با رسیدگی دادگاه مزیت های فراوانی دارد.

داوری نهادی توافق محور است یعنی رسیدگی داور با توافق طرفین دعوا آغاز می شود. طرفین با درج شرط داوری در قرارداد و ها بعد از انعقاد قرارداد در قرارداد مستقلی داوری را به عنوان مرجع رسیدگی به دعوا و اختلاف خود تعیین می کنند.

پس برای تحقق داوری باید اختلافی وجود داشته باشد یا قراردادی وجود داشته باشد که در آینده احتمال اختلاف در اجرای مفاد آن برود و همچنین یک طرف یا طرفین دعوا باید با توافق یکدیگر ، داوری را برای رسیدگی به اختلافات ناشی از قراردادشان تعیین نمایند.

با توجه به مطالبی که بیان شد می توان گفت مسلما امکان داوری در امور ترافعی وجود دارد مگر موارد استثنایی که قانونا ممنوع از داوری هستند. (دعاوی غیر قابل ارجاع به داوری)

در ادامه نوشتار به بررسی اعتبار داوری در امور غیر ترافعی می پردازیم.

اعتبار داوری در امور غیر ترافعی

اعتبار داوری در امور غیر ترافعی به دلیل ماهیت غیر ترافعی این امور از نظر حقوقی و عملی محدودیت‌هایی دارد.

امور غیر ترافعی به موضوعاتی گفته می‌شود که در آن‌ها اختلاف یا دعوا بین طرفین وجود ندارد و تصمیم‌گیری قضایی صرفاً برای تایید یا ثبت امور حقوقی است.

مانند ثبت ازدواج ، طلاق توافقی ، تقسیم ترکه ، تغییر نام و امثال آنها.

گفتیم که داوری اساساً برای حل و فصل اختلاف و دعوا بین افراد ایجاد شده است ، در امور غیر ترافعی که اصلا دعوا و اختلافی بین طرفین وجود ندارد ، پس نیازی به داوری کردن هم نیست ،

به همین دلیل، ارجاع به داوری در این نوع امور محدود است.

با این وجود در قانون درباره ارجاع امور غیرترافعی به داوری حکمی اعلام نشده است

پس در برخی موارد، طرفین می‌توانند تصمیم بگیرند که برای برخی مسائل غیر ترافعی از داور استفاده کنند به شرطی که قانون اجازه این امر را بدهد.

دلیل محدودیت اعتبار داوری در امور غیر ترافعی

۱- عدم وجود اختلاف

داوری در اصل برای حل اختلافات است و در امور غیر ترافعی اختلافی وجود ندارد که داور بخواهد آن را حل کند.

۲- محدودیت‌های قانونی

در قوانین بسیاری از کشورها داوری محدود به امور ترافعی و نزاع‌آمیز می‌ باشد و به داور اجازه مداخله در امور غیر ترافعی را نمی‌دهند.

۳- نیاز به ثبت و تایید رسمی

بسیاری از امور غیر ترافعی نیازمند ثبت یا تایید مقامات رسمی یا قضایی هستند که این امور در صلاحیت داور نیست.

امور غیر ترافعی رایج عبارتند از:

ثبت ازدواج و طلاق توافقی
تغییر نام یا نام خانوادگی
صدور گواهی انحصار وراثت
تقسیم ترکه (در صورت توافق وراث)
صدور حکم رشد برای افراد نابالغ
تأیید وصیت‌نامه (در صورت عدم وجود اختلاف بین وراث)
امور مربوط به حجر و قیمومت
صدور حکم فرزندخواندگی
درخواست صدور پروانه و مجوزهای تجاری یا اداری
ثبت املاک و اسناد در دفاتر رسمی

نتیجه‌گیری

این امور به دلیل نبود اختلاف و نزاع حقوقی بین طرفین، نیاز به رسیدگی قضایی جهت حل و فصل اختلاف ندارند و صرفاً نیاز به تایید رسمی دارند.

اگر چه ممکن است در برخی از موارد خاص امکان استفاده از داوری در امور غیر ترافعی وجود داشته باشد ولی در اصل کاربرد و اعتبار داوری در امور غیرترافعی محدود می باشد و در حقوق ایران رایج نیست.

حتی در قانون آیین دادرسی مدنی امور مربوط به احوال شخصیه که شامل اموری مثل قیمومت ، ترکه میت ، غائب مفقودالاثر ، محجورین و مسائل مربوط به آنها که امور غیرترافعی هستند غیر قابل ارجاع به داوری اعلام شده اند.

ایران داوری مرکز تخصصی داوری در ایران است که با حضور مشاوران متخصص و مجرب آماده ارائه خدمات داوری ، قبول داوری ، مشاوره های تخصصی داوری می باشد.

ترجمه مطلب به زبان‌های دیگر: