طبیعت و ماهیت داوری یا حکمیت

یکی از مهم ترین مسائل حقوقی پیدا کردن راه حلی سریع ، ارزان و قابل اتکاء برای حل و فصل اختلافاتی است که نتوان آن ها را از طریق مذاکرات دوستانه میان طرف های درگیر حل کرد.
به عوض توسل به محاکم دادگستری، می توان دعاوی را از طریق (داوری) و طبق رویه ای خصوصی که طرفین در مورد آن توافق کرده اند، حل و فصل کرد. طرفین توافق می کنند به رای داوری، که دارای قدرتی قانونی بوده و همانند آراء صادر شده از دادگاه ها قابل اجرا است، گردن نهند. در موضوعات بازرگانی طرفین عموماَ مجازند از داوری برای حل و فصل اختلافاتشان استفاده کنند.

وجود یک توافق معتبر داوری مانع از آن می شود که یک دادگاه داخلی بتواند ادعایی را در چارچوب یک قرارداد فروش مورد رسیدگی قرار دهد که در آن برای حل و فصل اختلافات ، شرط داوری قید شده است.
شایان ذکر است مقررات حقوقی ایران، در باب موافقتنامه یا قرارداد داوری به هیچ وجه برای اشخاص حقوق خصوصی محدود کننده نمی باشد، زیرا اولاَ قانون ایران بین قرارداد رجوع اختلاف موجود یا محتمل الوقوع به داوری تفاوتی قائل نشده است .

ثانیاَ اصل این است که در نظام حقوقی ایران کلیه اختلافات مدنی قابل ارجاع به داوری است به جز استثنائات مندرج در ماده ۶۷۵ قانون آیین دادرسی مدنی – یعنی ورشکستگی و دعاوی راجعه به اصل نکاح و طلاق و فسخ و نسب- مسائل دیگری وجود ندارد که از حیث موضوع قابل ارجاع به داوری نباشد.همچنین باید خاطر نشان ساخت که در صورت تراضی کتبی طرفین و یا در صورت فوت یا حجر یکی از آن ها داوری از بین می رود.

ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی می گوید : تمامی اشخاصی که اهلیت اقامه دعوی دارند، می توانند با تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را – خواه در دادگاه ها طرح شده و یا نشده باشد و در صورت طرح در هر مرحله ای از رسیدگی که باشد – به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند.

انتخاب داور در ابتدای امر، یعنی هنگام انعقاد قرارداد یا در زمان اجرای مفاد آن و نیز در حین بروز اختلاف و همچنین پس از مراجعه به دادگاه و در زمان رسیدگی به پرونده امکان پذیر بوده و برکات فراوانی دارد.

از جمله مزایای موسسات داوری عبارت است از:
۱- کاهش ورودی پرونده به دادگستری
۲- تسریع در رسیدگی و جلوگیری از اطاله دادرسی
۳- صرف زمان و هزینه کمتر
۴- عدم الزامی بودن رعایت تشریفات اداری و آیین و روش دادرسی دادگاه ها
۵- صدور آرای تخصصی و عادلانه
۶- امکان صلح و سازش در جریان داوری
۷- ارتباط طرفین و تعامل آنان با داور یا داوران
۸- رضایت بیشتر طرفین به رای صادره

منبع: سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران (http://iran5050.com)

ترجمه مطلب به زبان‌های دیگر:

• تلفن تماس برای دریافت مشاوره و خدمات داوری: 02188321088 و 02188323279
• تلفن همراه برای طرح درخواست مشاوره و خدمات داوری: 09123836621 و 09122985077
• ایمیل برای طرح سوالات و درخواست ها و ارسال مدارک: irandavary@gmail.com
• تلفن همراه برای ثبت نام در دوره های آموزش داوری: 09059298683