اهمیت داوری در حقوق ایران

اهمیت داوری در حقوق ایران

نگاهی بر سیستم قضایی ایران و تعداد پرونده های در جریان رسیدگی و تجمّع بیش از حد مردم در سالن های مجتمع های قضایی بیانگر اهمیت داوری در حقوق ایران می باشد. چرا که حجم زیاد ورودی پرونده های قضایی به محاکم دادگستری و نیز محدودیت در استخدام قضات باعث شده است که رسیدگی به اختلافات مراجعین به محاکم قضایی با سرعت بسیار پایینی انجام پذیرد.

از طرف دیگر حجم زیاد پرونده های ارجاعی به قضات محاکم، عامل اصلی بی کیفیتی آراء صادره از حیث مبانی استدلالی و دقت در تحلیل و بررسی ادعاها و خواسته های طرفین دعوا می باشد. چرا که در حال حاضر در بیشتر محاکم قضایی ایران، دقت در رسیدگی، فدای سرعت در رسیدگی شده و طبیعی است که در این حالت، احتمال تضییع حقوق مردم افزایش چشمگیری خواهد داشت. و همین دو مورد نقص در رسیدگی قضایی کافی است که مردم نسبت به دستگاه قضایی ناراضی شده و با از دست دادن اعتماد خود به این دستگاه، به شیوه های دیگری برای حل اختلافات خود روی آورند.

از جمله مهمترین روشهای حل اختلاف در سیستم قضایی ایران

اعتماد به نهاد داوری و باور اهمیت داوری در حقوق ایران می باشد. نهادی که دارای سابقه طولانی در تاریخ ایران بوده و سادگی و عادلانه بودن رسیدگی ، از خصوصیت های بارز آن بوده است خصوصیتی که امروزه بسیار مورد علاقه طرفین اختلاف می باشد.

اگر چه بازگشت به گذشته و انتخاب روش های ساده و دوستانه حل اختلاف از طریق داوری ، نوید بخش حل سریع اختلافات و دور شدن از تنش های سیستم قضایی می باشد ولی باید در نظر داشت جوامع امروزی، شیوه های قدیمی داوری را بر نتابیده و نیازمند ایجاد تغییرات اساسی در این نهاد کهنسال می باشد.

از جمله مهمترین موارد ایجاد تغییر در نهاد داوری

تخصصی کردن رسیدگی به اختلافات می باشد چرا که تخصصی بودن رسیدگی به اختلافات باعث می شود که

 اولاً :

داور به دلیل آشنایی تخصصی با موضوع اختلاف، تسلط کافی به خواسته ها و ادعاهای هر یک از طرفین داشته و خواسته های طرفین را به دقت بررسی کرده و با موازین قانونی، عرفی، صنفی تطبیق داده و در نتیجه رأی عادلانه ای صادره نماید.

ثانیاً :

تسلط علمی و عملی داور نسبت به خواسته ها و ادعاهای هر یک از طرفین و آشنایی تخصصی داور به موضوع اختلاف باعث می شود که مطالعه پیرامون موضوع اختلاف یا اخذ توضیح از طرفین اختلاف یا ارجاع به کارشناسی به حداقل رسیده و در نتیجه حل اختلاف در سریع ترین زمان ممکن امکان پذیر گردد.

ثالثاً :

تخصصی بودن رسیدگی به اختلافات و سرعت و دقت در رسیدگی باعث ایجاد اعتماد به نظام قضایی کشور شده و مردم را برای رسیدن به عدالت قضایی واقعی امیدوارتر می سازد.

ایجاد چنین تغییری در نهاد داوری مستلزم فراهم بودن زمینه های مختلفی در دستگاه قضایی و نیز در فرهنگ عمومی است.

که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- فرهنگ سازی استفاده از نهاد داوری از طریق اطلاع رسانی های عمومی در سطح جامعه.

۲- اهمیت بخشی دستگاه قضایی به نهاد داوری با ارجاع اجباری پرونده های تخصصی به داوران متخصص.

۳- پرورش داوران متخصص در حوزه های مختلف تخصصی.

۴- حمایت قضایی از آراء صادره توسط داوران متخصص با اعلام قطعی و لازم الاجرا بودن آراء و عنداللزوم رسیدگی مجدد توسط قضات متخصص.

۵- اجباری کردن حضور مشاور حقوقی در کنار داوران متخصص برای صدور آراء متقن و منطبق با مقررات قانونی شکلی و ماهوی.

۶- اعطای مجوزهای رسمی داوری و میانجی گری به موسسه های صلاحیت دار و نیز معرفی موسسات داوری موجود و حمایت از آنها.

۷- اعطای استقلال به نهادهای داوری و اعتماد به انتخاب مردم در مراجعه به داوران منتخب خود و در نتیجه عدم دخالت در امور داوری.

تاثیر رعایت استلزامات فوق

به نظر می رسد، رعایت استلزامات فوق در نهادینه شدن داوری و ایجاد استقبال عمومی مردم در مراجعه به داوری برای حل اختلافات خود موثر بوده و زمینه های کاهش پرونده های قضایی و اعاده اعتماد مردم به دستگاه قضایی را فراهم خواهد ساخت.

البته اهمیت داوری در حقوق ایران با تقنین مواد ۴۵۴ تا ۵۰۱ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، مورد توجه قرار گرفته و قانونگذار ارجاع کلیه منازعات و اختلافات طرفین دعوا با تراضی یکدیگر را به داوری یک یا چند نفر پذیرفته است.

ولی مهم آن است که عدم فرهنگ سازی عمومی در این زمینه و عدم اطلاع مردم از امکان حل اختلافات خود از طریق داوری و همچنین عدم اعتماد مردم به نحوه اجرای آراء داوری و فقدان مراکز رسمی و قانونی داوری برای مراجعه مردم باعث شده است که نهاد داوری در انزوا قرار گرفته و در نتیجه مراجعات به دادگستری روز به روز افزایش یابد. بنابر این ضرورت دارد که مسئولین قضایی نسبت به شناسایی خلاء های موجود در خصوص نهاد داوری اهتمام ورزیده و اهمیت داوری در حقوق ایران را در ابعاد مختلف، برای اقشار مختلف جامعه روشن تر نمایند.

ایران داوری مرکز تخصصی داوری در ایران است که از مشاوران و داوران متخصص و با تجربه ای در تمامی حوزه های حقوقی برخوردار است و آماده ارائه خدمات داوری به صورت آنلاین و حضوری به متقاضیان می باشد.

ترجمه مطلب به زبان‌های دیگر:

• تلفن تماس برای دریافت مشاوره و خدمات داوری: 02188321088 و 02188323279
• تلفن همراه برای طرح درخواست مشاوره و خدمات داوری: 09123836621 و 09122985077
• ایمیل برای طرح سوالات و درخواست ها و ارسال مدارک: irandavary@gmail.com
• تلفن همراه برای ثبت نام در دوره های آموزش داوری: 09059298683