ابطال رای داور مرضی الطرفین

ابطال رای داور مرضی الطرفین

ابطال رای داور مرضی الطرفین در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد .رای داور مرضی الطرفین، قانوناً قابل اعتراض نیست ولی بر اساس موارد مصرح درماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی در یک سری از موارد رای داور، قابل ابطال خواهد بود.موارد ابطال رای داور، خاص و استثنایی است و این گونه نیست که در هر موردی رای داور، قابل ابطال باشد.

پیش از آنکه به بیان موارد ابطال رای داور، بپردازم به بعضی از سوالاتی که ممکن است در مورد این مطلب به نظر برسد پاسخ می‌دهم:

طرح سوالات حقوقی در مورد ابطال رای داور مرضی الطرفین

چگونه ممکن است در مورد داوری که طرفین اختلاف با توافق و تراضی یکدیگر انتخاب کرده اند ادعای ابطال رای مطرح کرد؟

در این مورد قابل ذکر است که بنا به قانون و بنا به قرارداد فی مابین طرفین، داور صلاحیت رسیدگی خاص دارد نمی‌تواند در جریان رسیدگی داوری از حدود صلاحیتی که قانون و قرارداد طرفین برای او در نظر گرفته فراتر برود.

مثلاً داور نمی‌تواند قوانین آمره کشور را در جریان رسیدگی و صدور رای داوری نادیده بگیرد و یا داور نمی‌تواند خارج از صلاحیتی که طرفین قرارداد برایش در نظر گرفته‌اند اقدام به رسیدگی و صدور رای کند.

داور ملزم است در محدوده اختیارات و صلاحیتی که طرفین قرارداد به او داده‌اند و در چهارچوب قوانین جاری کشور به موضوع اختلاف، رسیدگی نماید.

آیا امکان ابطال رای داور مرضی الطرفین مغایر با فلسفه داوری نیست؟

خیر. امکان ابطال رای داور، یک امکان کاملا قانونی و استثنایی است که قانون در جهت پاسداشت از داوری و در موارد خاص، منظور نموده است.

اصل بر این است که رای داور غیر قابل ابطال و غیر قابل اعتراض است بنابراین ابطال رای داور منحصر به موارد خاص، استثنایی و غالبا شکلی می باشد.

آیا امکان ابطال رای داور مرضی الطرفین  ، به اطاله دادرسی و طولانی شدن فرآیند حل اختلاف از طریق داور، منجر نمی‌شود؟

دستگاه قضایی و نهاد داوری در این زمینه با مشکلاتی، مواجه شده است. یکی از این مشکلات آن است که داوری‌ها به افراد متخصص آگاه سپرده نمی‌شود و طرفین نگاه قوی و صحیح به داوری ندارند در نتیجه آرایی صادر می شود که غالباً دارای موارد نقض قانون و قابلیت ابطال است.

در این مورد باید ضمن ترویج داوری، در جهت افزایش آگاهی مردم برای انتخاب داوران متخصص و آگاه اقدام شود تا بیش از پیش شاهد صدور آرای مستحکم داوری باشیم.

در این بین، نقش موسسات و سازمان های داوری همچون « ایران داوری » که با بهره گیری از داوران کاملاً متخصص، مجرب و مستقل داوری می کنند قابل توجه می باشد.

مشکل دیگر آن است که معمولاً شخصی که به موجب رای داور محکوم شده است با ادعای ابطال رای داور، اقدام به طرح دعوی ابطال رای داور می کند و این مسأله به طولانی شدن پروسه رسیدگی و قطعیت رای داور، منجر می شود.

در این مورد رویه داوری و رویه قضایی باید بهبود پیدا کند. البته رویه قضایی ایران در سال های اخیر برای به رسمیت شناختن آرای صحیح داوری، اهتمام بیشتری نشان داده است.

مهمترین شاخص اعتبار رای داور

مهمترین شاخص اعتبار رای داور مرضی الطرفین، منطبق بودن آن با قوانین کشور و منطبق بودن آن با مفاد قرارداد بین طرفین است.

بنابراین اگر از قوانین آمره و اساسی کشور عدول کند یا از حدود صلاحیتی که طرفین برای داور در نظر گرفته‌اند فراتر برود بنا به قانون، طرفی که حقش نادیده گرفته شده مجاز خواهد بود از طریق دادگاه، برای ابطال رای داور اقدام نماید.

موارد ابطال رای داور مرضی الطرفین

علی الحال، در موارد قانونی خاص، امکان ابطال رای داور مرضی الطرفین وجود دارد.

در این بین، تفاوتی نمی‌کند که داور مرضی الطرفین از طریق توافق و تراضی بین طرفین انتخاب شده باشد یا از طریق دادگاه.

ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی ایران، موارد ابطال رای داور را منحصر به موارد زیر دانسته است:

۱- در موردی که رای داور، مخالف با قوانین موجد حق باشد.

۲- در موردی که داور، نسبت به مطلبی که خواسته‌ای که موضوع داوری نبوده است رای صادر کرده باشد.

۳- در مواردی که داور خارج از حدود اختیارات و صلاحیت خود رای صادر کرده باشد در این مورد فقط قسمتی از رای داور، باطل خواهد شد که خارج از اختیارات داور بوده است.

۴- در موردی که رای داور پس از انقضای مدت داوری، صادر شده باشد.

۵- در موردی که رای داور پس از مدت مجاز برای تسلیم رای داور، به طرفین تسلیم و ابلاغ شده باشد.

۶- در صورتی که رای داور با مندرجات دفتر املاک اداره ثبت، مخالفت داشته باشد.

۷- در موردی که رای داور با توافقات بین اصحاب دعوا مخالف باشد.

۸- در موردی که رای داور با مفاد اسناد رسمی، مخالف باشد.

۹- در مواردی که رای داور، از سوی داورانی صادر شده که مجاز به صدور رای نبوده‌اند.

۱۰- در موردی که قرارداد و توافق ارجاع اختلاف به داور از اساس، بی اعتبار بوده باشد.

ایران داوری به عنوان یک مرکز تخصصی داوری در ایران آماده ارائه خدمات داوری و رفع ابهامات و سوالات حقوقی تخصصی شما می باشد.

ترجمه مطلب به زبان‌های دیگر:

• تلفن تماس برای دریافت مشاوره و خدمات داوری: 02188321088 و 02188323279
• تلفن همراه برای طرح درخواست مشاوره و خدمات داوری: 09123836621 و 09122985077
• ایمیل برای طرح سوالات و درخواست ها و ارسال مدارک: irandavary@gmail.com
• تلفن همراه برای ثبت نام در دوره های آموزش داوری: 09059298683